Hoe was jij je handen? Verantwoord? En was je die wel vaak genoeg? Studies en ervaring leert ons dat handen wassen een van de belangrijkste maatregelen is om de verspreiding van infectieziektes te bestrijden. Geen overbodige luxe, zeker als je bedenkt dat zo’n 80% van alle besmettingen louter via de handen wordt overgedragen. We bekijken hier waarom handhygiëne nu zo belangrijk is. Daarnaast is het essentieel hoe je het beste je handen wast.
1. Waarom moet je je handen wassen?
Onze handen zijn de gehele dag een essentieel onderdeel van je leven. We raken er dagelijks honderden objecten mee aan: deurklinken, handvatten, smartphones en wat al niet. Om nog maar te zwijgen van de vele handen die we schudden. Via onze handen worden er op die manier miljoenen microben vervoerd. Doorgaans zijn het onschuldige lifters, maar er kunnen van tijd tot tijd ook venijnige bacteriën en virussen tussen zitten. Griepvirussen – waaronder het coronavirus – zijn daar voorbeelden van.
Wat voor effect heeft het wassen met zeep op bijvoorbeeld het coronavirus? Goed en afdoende wassen is essentieel. Bijvoorbeel door de pan te spoelen met alleen water krijg je het vet er vaak niet af. Om de pan écht schoon te krijgen, zal je een scheut afwasmiddel bij je water moeten doen waardoor het vet oplost en afspoelt. Hetzelfde zien we bij virussen. Het coronavirus is omgeven door vet. Hierdoor kan het zich makkelijk hechten aan andere vettige of vochtige oppervlakken zoals bijvoorbeeld onze handen, ogen, mond. Door de werking van zeep wordt de vetmantel van het virus doorprikt en afgebroken. Het virus kan daardoor zijn werk niet meer naar behoren doen.
2. Wanneer moet je je handen wassen?
Je handen wassen met water én zeep is aan te raden in deze gevallen:
- Als ze zichtbaar vuil zijn.
- Na elk toiletbezoek.
- Vóór elke maaltijd.
- Vóór het bereiden van voedsel.
- Vóór het gebruik van medicijnen of cosmetica.
- Na het niezen of hoesten.
- Na het snuiten van de neus.
- Na contact met dieren.
- Na contact met afval.
- Na het winkelen, gebruik van het openbaar vervoer, enz.
- Aan het begin en het einde van je werkdienst.
3. Welke zeep is geschikt?
Voordat we je uitleggen hoe je je handen moet wassen, geven we eerst nog het woord aan de zeep. Want niet élke zeep is aan te raden. De buitenste laag van onze huid, de opperhuid, is zeer dun. Als extra bescherming tegen bacteriën en schimmels is onze huid daarom voorzien van een zuurmantel. Overmatig handenwassen met bijvoorbeeld warm water en zeep met veel geuren beschadigt deze mantel. Daarom wordt aanbevolen om zepen te gebruiken met een neutrale pH-waarde (= 7), zonder te veel toeters en bellen.
4. Hoe moet je je handen wassen?
En dan nu over naar het wassen zelf. Als vuistregel geldt: was je handen bij elke beurt gedurende minstens 40 tot 60 seconden. Voor het beste resultaat volg je best deze vijf stappen:
- Bevochtig je handen met koud of lauw water.
- Zeep je handen goed in. Vloeibare zepen zijn hygiënischer dan blokjes zeep, vooral in openbare sanitaire ruimtes.
- Wrijf de zeep zachtjes in alle zones en laat voldoende tijd om in te werken (zie de figuur hieronder).
- Spoel je handen af onder stromend water en verwijder alle zeepresten. Gebruik in openbare toiletten een wegwerphanddoek of je elleboog om de kraan te sluiten.
- Droog tenslotte je handen zorgvuldig, ook in de ruimtes tussen je vingers. Micro-organismen overleven beter in een vochtige omgeving. Het drogen van de handen is daarom net zo belangrijk als het wassen ervan. Papieren handdoeken in een beschermende dispenser zijn het meest aan te raden.
5. Helpt alcoholgel voor een goede handhygiëne?
Geen water bij de hand? Dan kan je overwegen om je handen te reinigen met alcoholgel. Naast het feit dat het minder tijd in beslag neemt, voorkomt alcoholgel ook het uitdrogen van onze handen. Om echt doeltreffend te zijn moet de gel minstens 70% ethanol bevatten. Bij het bestrijden van een virus doet handgel bijna hetzelfde als zeep: de vetmantel rond het virus wordt door de alcohol afgebroken waardoor het virus wordt geëlimineerd.
Na een toiletbezoek en vóór het bereiden van voedsel is alcoholgel minder effectief of zelfs af te raden. Als het op handhygiëne aankomt, blijven water en zeep nog altijd onze beste partners in crime tegen bacteriën en virussen.